W dzisiejszym pełnym wyzwań świecie młodzi ludzie nieustannie szukają balansu pomiędzy marzeniami a rzeczywistością. Jak uczniowie pod koniec szkoły średniej kształtują swoje życiowe drogi? Odpowiedzi na to i inne pytania znajdziemy w wynikach badania „Skok w dorosłość” przeprowadzonego na zlecenie Politechniki Wrocławskiej przez Instytut Badawczy IPC.
Koniec szkoły średniej to moment, kiedy uczniowie wkraczają w fascynujący, choć pełen wyzwań świat dorosłości. Zaczynają więc samodzielnie podejmować decyzje, które będą miały kluczowy wpływ na ich dalsze życie. Z wyników badań dla Politechniki Wrocławskiej można wysnuć ciekawe wnioski na temat młodych dorosłych.
Rodzina i przyjaciele jako największa wartość
Często wydaje się, że okres nastoletni to apogeum buntu przeciw dorosłym. Tymczasem okazuje się, że dla przeważającej większości uczniów i uczennic (80,4%) rodzina jest najważniejszym elementem życia. Przyjaciele również mają duże znaczenie. Są istotni dla 54,2% młodzieży, a 50,5% respondentów spędza z nimi większość swojego wolnego czasu.
Szczególną rolę osób z najbliższego otoczenia potwierdzają także odpowiedzi badanych na pytanie, kto jest dla nich głównym źródłem wsparcia. Na pierwszym miejscu znaleźli się rodzice – ponad 62% młodych ludzi zwraca się do nich w potrzebie. Na drugim miejscu są przyjaciele i znajomi (54,1%), a zaraz po nich partnerzy (51,5%) oraz rodzeństwo i inni członkowie rodziny (38,3%).
Gotowość do pracy i zdobywania doświadczenia
Młodzi ludzie już teraz dostrzegają znaczenie pracy. Ponad połowa z nich (56,4%) podejmuje aktywności zarobkowe. Częściej wybierają zajęcia dorywcze (38,7%), ale czasem pracują już na stałe (17,7%). Co czwarty ankietowany (26,2%) szuka możliwości zarobkowych, choć jeszcze nie ma pracy. Tylko 17,4% respondentów nie pracuje i nie ma takich planów.
Uczniowie podkreślają, że praca zarobkowa to dla nich nie tylko możliwość zdobycia pieniędzy, ale również ważny element edukacji życiowej.
– W swojej pierwszej pracy młodzież może skonfrontować się z bardziej namacalną, a nie wirtualną rzeczywistością, z obcymi ludźmi, a także z zadaniami różnymi od tych wykonywanych na co dzień w szkole lub w domu. To oznacza trening nowych umiejętności, sposobów pracy oraz budowanie własnej niezależności – finansowej, ale także opartej o poczucie sprawczości i kontroli – podkreśla dr Anna Borkowska, psycholożka, wicedyrektorka Centrum Doskonałości Dydaktycznej Politechniki Wrocławskiej.
Duży wpływ na własne życie, ograniczony – na świat
Młodzi ludzie nie są pasywnymi obserwatorami, tylko architektami swoich ścieżek. Większość uczniów (84,4%) czuje, że mają kontrolę nad swoim życiem i podejmowanymi działaniami, z czego ponad połowa badanych określa ją jako dużą. Kiedy natomiast chodzi o wpływ na świat, już tylko niecałe 56% uczniów czuje, że ich działania mają znaczenie.
Dla większości uczniów podstawowym źródłem informacji o świecie jest sfera wirtualna. Aż 68,4% respondentów wskazało Internet (portale informacyjne, blogi i fora), a 43% – media społecznościowe, takie jak TikTok, Facebook czy Instagram.
– Internet jest powszechnym źródłem wiedzy. To zmiana, która już się dokonała, ale jego nieograniczone możliwości mogą nieco przytłaczać, dawać poczucie braku znaczenia i możliwości „mojego” wpływu na otaczający świat. Nauczyciele i wykładowcy powinni wskazywać najrzetelniejsze źródła i uczyć świadomego z nich korzystania – mówi prof. Joanna Rymaszewska, specjalistka psychiatra z Wydziału Medycznego PWr.
Jasno określone plany na przyszłość
Większość badanych (60,6%) ma już plany na przyszłość. Jedna czwarta z nich (26,6%) wie dokładnie, co chce robić w życiu, a co trzecia osoba (34%) ma pewne pomysły w tej kwestii.
Dojrzałe podejście badanych do swojej przyszłości widać również po tym, co uznają za ważne w życiu. Połowa z nich (49,1%) skupia się na swoim rozwoju osobistym i samorealizacji. Z kolei 38% myśli o swojej przyszłej karierze i zawodowym sukcesie.
53,3% uczniów planuje rozpoczęcie studiów. Motywacją dla większości z nich (61,4%) jest lepsza perspektywa zawodowa. Młodzi ludzie idą na studia głównie po to, by zdobyć specjalistyczną wiedzę i umiejętności potrzebne w ich przyszłej pracy (52,4%). 4 na 10 uczestników badania uważa też, że studia to okazja do samorealizacji i poszerzenia horyzontów.
31,5% badanych jeszcze nie wie, czy pójdzie na studia, a 15% nie zamierza studiować. Ci, którzy nie planują studiów, argumentują to głównie tym, że nie czują, by były one niezbędne do rozwoju kariery zawodowej (37,1%).
– Młodzi ludzie, u progu dorosłości i przejścia z roli uczniów do roli studentów lub pracowników, prezentują dość zróżnicowane przekonania i strategie życiowe. Z jednej strony wydają się być pragmatyczni i nastawieni na realizację konkretnych, całkiem „dorosłych” celów. Z drugiej – wciąż pozostają w dość specyficznym kontakcie ze światem, a ich sposoby rozumienia go są dość ograniczone. Uczniowie są wnikliwi w poznawaniu i eksperymentowaniu, przeważa u nich jednak osobista i stosunkowo wąska orientacja życiowa – podsumowuje dr Anna Borkowska.
Szczegółowe wyniki badania zleconego przez Politechnikę Wrocławską znajdują się w raporcie „Skok w dorosłość”.
Publikacja jest dostępna w wersji elektronicznej na stronie PWr: https://wroclaw.tech/skok-w-doroslosc